Maak van Stikstof weer Gespreksstof in plaats van Splijtstof

Reukloos - smaakloos - onzichtbaar. Dan blijft er weinig over... Ik heb het over stikstof. Je zou niet verwachten dat je daar last van kan krijgen. De actualiteit laat zien dat het stikstof probleem alles behalve onzichtbaar is. En op de plaatsen waar boeren uit protest hun giertank openzetten zeker ook niet reukloos. Smakeloos... ja dat dan weer wel, als je kijkt naar doodsbedreigingen, poppen hangend aan een galg etc.

Wie ziet de boer nog achter de boosheid?

Een korte blog over wat er mis gaat in de stikstofcrisis en waar (volgens mij) de oplossing ligt.

Wat gaat er mis

Helaas niet voor het eerst is er een onderwerp waar de gemoederen behoorlijk verhit over worden. Zó verhit, dat het vooral over de vorm lijkt te gaan en nauwelijks meer over de inhoud. Wat kan wel qua protest, wat kan "écht niet", verspelen boeren hun goodwill of hebben ze "groot gelijk dat ze de minister thuis opzoeken." Boeren blokkeerden onaangekondigd snelwegen en direct zijn er live blogs te volgen op nu.nl, nos.nl en rtlnieuws over hoe het verloopt. Een paar gevolgen: een ambulance met zwaailicht wordt door de blokkade ernstig vertaagt. Kinderen met een geestelijke beperking komen in schoolbusjes in de file vast te zitten wat een hoop stress geeft bij hen.

Op moment van schrijven (28 juni) staan er hooibalen in brand en is er dreigende taal vanuit Farmers Defense Force. De voorzitter van LTO neemt afstand van de wilde acties...

Waar beweegt dit heen? Aasgieren cirkelen over het strijdveld en proberen snel duidelijk te maken dat zij écht voor alle boeren willen opkomen (...) en "Het hele systeem moet in elkaar storten zodat wij de macht kunnen grijpen" (Citaat Gideon van Meijeren, FvD, Lichtenvoorde, 25 juni 22).

Wat er vooral mis gaat is dat er in extreme tegenstellingen wordt gesproken. Wie vóór de reductie van stikstof is, wordt verweten boeren te vermoorden, de rest van Nederland in een hongersnood te willen brengen en idioot te zijn, want we zijn de enige in Europa die dit probleem kennen. Verder wordt aangegeven dat de overheid een dubbele agenda heeft: er moeten woningen komen ten koste van boeren en die woningen gaan dan (tja... het moet toch even nóg erger lijken) naar asielzoekers.

Omgekeerd zijn de extremen ook heftig. Boeren zijn 'subsidie verslindende profiteurs', ze zijn daders van de dieronvriendelijke bioindustrie en denken alleen aan hun eigen portemonnee. En achter de boeren zitten zeer grote diervoederbedrijven die alleen aan geld denken. Aan een bericht over een boer die uit protest 100 bomen doorzaagde in Bergambacht werd het bericht gekoppeld dat hij de afgelopen jaren meer dan 2 ton subsidie had gehad voor landschapsbehoud. Bedrijven die flinke schade hadden door de blokkades van snelwegen spreken al van 'Tractorterroristen.'

Waar loopt het op uit?

In de verharding die (tegenwoordig helaas vaker) in discussies optreedt is de kans groot dat er alleen verliezers zijn. Een nieuwsbericht op dit moment luidt 'overlast door boeren neemt af'. Klinkt positief toch?... Maar waar was het ze echt om te doen? Niet om aandacht, relletjes, overlast bij ministers thuis, verpeste schoolreisjes en geschokte medeburgers.

Hopelijk lukt het de partijen die vanuit heel andere bedoelingen proberen hun eigen olie op het vuurtje te gooien niet om een grotere onrust tot stand te brengen. Al die uitingen van ongenoegen, wanhoop, frustratie en woede leiden nogal af waar het echt om gaat. De onderliggende boodschap wordt eigenlijk helemaal niet meer gehoord. Het gaat vrijwel uitsluitend over de vorm en bijna niet over de inhoud.

En om dáár zicht op te krijgen is dialoog nodig.

Dialoog: door woorden elkaar vinden en samen-leven

Afgelopen zondagochtend hoorde ik een boeiende column van Bibi Dumon Tak in het programma Vroege Vogels. Hier kun je de column lezen of terugluisteren. Kort samengevat deed zij wat volgens mij de enige oplossing is die werkt: de dialoog zoeken. Het begon met een confrontatie tussen haar en een boer die niet volgens de regels aan het maaien was, wat tot gevolg had dat weidevogels en andere dieren in gevaar waren. Zowel de boer als Bibi haalden er hulptroepen bij. Ze beschrijft zelf boeiend wat er daarná gebeurde: er ontstond, toen de gemoederen waren bedaard, een dialoog. Mensen die ontdekken wat de (gelukkig vaak goede en heel vaak zeer begrijpelijke) beweegredenen van de ander zijn. Mensen die ontdekten dat het niet 'de burgers tegenover de boeren' is, maar dat we als samen-leving iets hebben laten ontsporen. Waar we vroeger tot 50% van ons inkomen aan eten uitgaven is dat vandaag de dag nog maar 8%. De eindeloze drang om de hele voedselproductie te optimaliseren heeft er voor gezorgd dat boeren haast gedwongen werden te doen wat ze deden. Met vandaag de dag veel te grote bedrijven en een te grote veestapel tot gevolg. Dit artikel bevat uiteraard niet de oplossing voor het stikstofprobleem, maar wijst net als de column van Bibi Dumon Tak wel op de enige weg naar welke oplossing ook maar: dialoog. Overal waar burgers en boeren als deelnemers aan de ene samen-leving in gesprek gaan, kan het niet anders, dan dat men tot betere oplossingen kan komen dan met geweld, splitsende taal en op de persoon gespeelde verwijten. Over elk onderwerp, dus ook over stikstof, is het daarom belangrijk dat het weer gesprekstof kan worden in plaats van splijtstof.

Nog even over delen.... 

Delen kan heel simpel met de icoontjes hieronder naar Facebook, Twitter, LinkedIN of als link die je bijv. kunt e-mailen.

Wil je updates per e-mail ontvangen als er een nieuwe blog is? Schrijf je dan hieronder in. Let op: de e-mails komen bij sommige mensen in hun map voor ongewenste-mail. Als je de afzender als 'vertrouwd' accepteert gebeurt dat niet weer.