Deze keer: de scheiding van Marilie en Pieter ++ je zelf ontdekken in de relatie (of kwijtraken) ++ de rol van geven en ontvangen in de relatie
Wat gebeurt er als twee 'ikken' samensmelten tot een 'wij'?
Marilie vertelt over haar scheiding
"Ik werd in onze relatie hoe langer hoe meer onzichtbaar. Het draaide altijd om hem."
Een stukje uit het levensverhaal van Marilie: "Ik ben Marilie en ben nu 38 jaar. Vorig jaar ben ik gescheiden van Pieter na een huwelijk van 11 jaar. We hebben twee kinderen en proberen de zorg voor de kinderen samen vorm te geven volgens het ouderschapsplan, maar dat loopt moeilijk. Waarom ik ben gescheiden? Ik werd in onze relatie hoe langer hoe meer onzichtbaar. Het draaide altijd om hem. Pieter heeft een krachtige persoonlijkheid. Hij heeft verstand van heel veel dingen. Dat vond ik aantrekkelijk, want ik ben van mij zelf nogal onzeker. Waar het al vrij snel mis ging (achteraf gezien) is dat het altijd (echt altijd) op zijn manier moest gaan. Voor de onderwerpen waar ik niets vanaf wist (bijvoorbeeld geld, belastingen, verzekeringen enzovoort) was dat eigenlijk geen probleem. Maar als ik zelf een ander idee had dan hij, ontstond er heel snel ruzie. En die ruzies waren maar niet discussies, maar hij werd dan heel fel. Zo fel dat ik zelfs bang werd voor die situaties. En dus (snap ik inmiddels) ging ik me aanpassen zodat we zo min mogelijk wrijving kregen.
Zonder ruzies was de relatie tussen ons fijn. We hebben prima momenten gehad die jaren en waren beiden blij toen we kinderen kregen. Maar toen... het ging steeds vaker mis tussen ons. Hij wilde controle houden over werkelijk alles: voedingsschema's, welke kleren ons kind aankreeg naar de crèche etc. Zelfs over de kleinste details (bijvoorbeeld hoe we de vitaminedruppels in het eten verwerkten) wilde hij uitzoeken wat het beste was. Een tijd lang heb ik dat over me heen laten komen. Hij wilde immers ook het beste voor mij en de kinderen! Dus waarom zou ik daar tegen kunnen zijn...?". Ik voelde me bij hem steeds minder waardevol worden. Alsof hij mij zag als 'dom' of in ieder geval: als iemand die het nodig had om overal hulp en advies in te krijgen.
Pieter reageert
"...zij is zich gaan ontwikkelen, maar vooral bij mij vandaan."
Pieter heeft een lange reactie geschreven op het verhaal van Marilie. We lezen een stukje mee: "Ik hoop dat je door hebt dat verhalen altijd een andere kant hebben. Want ik herken me totaal niet in het beeld dat Marilie van mij schetst. Integendeel! Het is heel naar voor haar dat ze zich bang voelde wanneer we eens ergens van mening over verschilden, maar dat was totaal niet nodig want ik ben nooit bedreigend voor haar geweest. Ik zelf vond die meningsverschillen geen enkel probleem op zich, maar merkte wel dat zij conflict mijdend was. En in plaats van dat we doorpraatten tot we de beste oplossing hadden gevonden gaf ze al snel op. In veel situaties bleek zij eigenlijk ook geen mening te hebben. Dat was voor mij ook onbevredigend. Zij kwam dan zelf niet met een oplossing, maar zodra ik wél de oplossing had, verweet ze mij dat. Ik heb vaak het voortouw moeten nemen om te voorkomen dat er niets gebeurde.
In de beginjaren van ons huwelijk ging het nog best redelijk samen, maar daarna is het langzamerhand slechter gegaan. In plaats van naar elkaar toe te groeien leek zij vooral bij mij vandaan te willen ontwikkelen. Dan hád ze eindelijk eens een duidelijke mening, maar dan leek het vooral een mening te moeten zijn die recht tegenover mijn voorstel stond. Dat was niet mijn beeld van het huwelijk waarin we juist steeds meer een eenheid zouden moeten worden. Ze verwijt mij dat ik voor haar geen plek liet in onze relatie, maar ik weet zeker dat het omgekeerd is: zij is zich gaan ontwikkelen, maar vooral bij mij vandaan. En nu? Nu krijg ik het idee dat ze mij vooral een bemoeial vindt die haar wil overheersen. En zo ben ik niet!"
Jezelf ontdekken of jezelf kwijt raken in een huwelijk
Ook al zijn we als mensen fysiek los van elkaar (Siamese tweelingen even daargelaten), psychisch zijn we met anderen verbonden. Hoe we denken over onszelf, waar we over dromen, hoe we (willen) ontwikkelen, waar we zijn, wat we doen etc. wordt beïnvloed door de relaties die we hebben. Wellicht herinner je je uit het vorige artikel (over 'positieve illusies') hoe we als mensen onszelf 'spiegelen' in de ander. De ander is een mogelijkheid voor ons om te ontdekken wie we zijn en vaak ook wie we willen zijn. Mensen scherpen zich aan elkaar. In het duizenden jaren oude Bijbelboek 'Spreuken' staat al "Mensen worden wijzer door met elkaar om te gaan, net zoals messen scherper worden door ze aan elkaar te slijpen."
Op heel jonge leeftijd zijn ouders en verzorgers de belangrijkste mogelijkheid voor jonge kinderen om zich aan te 'scherpen': te 'ontwikkelen'. Later worden het leerkrachten op school, sporttrainers, vrienden etc.
De 'romantische relatie' is een heel bijzondere relatie. Mensen gaan een (vaak) exclusieve en heel veel omvattende relatie aan met één ander mens. In die relatie ontstaat de mogelijkheid om ook op volwassen leeftijd nog door te ontwikkelen, nieuwe uitdagingen te leren aangaan etc. Het is natuurlijk niet de enige plek voor ontwikkeling (anders zouden mensen zonder partner immers een probleem hebben), maar wel een heel prominente.
Ook al vindt een groot deel van de ontwikkeling van wie we zijn als mens plaats in onze jonge jaren, ook op latere leeftijd blijven we ontwikkelen. Op welke leeftijd jij als lezer van dit artikel ook bent, je zult vrijwel zeker herkennen dat je ook in je huidige levensfase nog ontwikkelt.
Ontwikkeling wordt ook wel eens in de volksmond 'jezelf ontdekken' genoemd. En daaraan verwant is de term die het omgekeerde betekent: 'jezelf kwijt raken'. Hoe werkt dat in een huwelijk: jezelf ontdekken (of juist kwijt raken)?
In een huwelijk ontwikkelen (als het goed is) de beide personen aan en door elkaar. Dat ontwikkelen aan elkaar is een heel complex (en fascinerend) proces waarover al een andere serie artikelen te vinden is op deze blog onder de titel 'hoe word(t) je ik'.
In het ideale plaatje ontwikkelen partners in een huwelijksrelatie zodanig dat ze gelijktijdig meer zelfvertrouwen én meer vertrouwen in de ander ontwikkelen. Dat ze zowel 'thuis' zijn bij zichzelf als ook gelijktijdig zich thuis voelen bij de ander. Juist doordat ze veel met elkaar omgaan zijn partners voor elkaar de meest verregaande (onthullende) spiegel van zichzelf. (Nogmaals, dit is het ideaalplaatje...). De ander kent je zó goed, dat je een zeer compleet beeld van jezelf krijgt gereflecteerd in die ander. En omgekeerd ben jij voor die ander die spiegel die hem/haar onthullend kan laten zien. Je kunt alleen maar spiegelen voor zover je de ander kent. Dus eigenlijk ziet de ander wanneer die zich in jou spiegelt hoe jij hem/haar ziet. En daar gaat het (zo het lijkt) mis bij Marilie en Pieter.
Marilie krijgt in de nabijheid van Pieter steeds meer het idee dat ze iemand is die niet oké is. Zou jij in een spiegel willen blijven kijken die je continu die boodschap geeft? Tegelijk herkent Pieter zichzelf ook niet in hoe Marilie hem een 'bemoeial' vindt 'die haar wil overheersen'. Door die verwarrende (en onaangename) contactmomenten zijn ze steeds verder uit elkaar gegroeid tot ze een scheiding als enige mogelijkheid zagen.
Nu kan bovenstaande de indruk wekken dat het wel slecht móest aflopen met deze relatie. Wat ging er fout? Had Marilie haar verandering moeten tegenhouden? Heeft ze genoeg bij Pieter aangegeven dat ze vindt dat ze moet kunnen veranderen? Had Pieter er meer voor moeten openstaan dat Marilie aan het veranderen was? En hoe kan het dat Pieter zo lijkt vast te houden aan hoe het in het begin van hun relatie ging? Vragen waar veel verschillende antwoorden en visies op mogelijk zijn. In de volgende paragraaf gaan we kijken naar één aspect: de rol van geven en ontvangen in de relatie tussen man en vrouw.
Relatiegroei door geven en ontvangen
In elke relatie wordt gegeven en ontvangen. Sterker nog: zonder geven en ontvangen vervaagt de relatie. Op deze blog lees je er vaker over, o.a. in een serie over 'de balans van geven en ontvangen'. In een huwelijksrelatie is geven en ontvangen ook van levensbelang voor de relatie. Als er verstoringen in optreden kan dat de relatie ernstig bedreigen.
'Geven' gaat om veel meer dan alleen een materiële transactie. Het gaat om een actie waarmee de gever iets uitdrukt / laat zien en de ontvanger zowel een bevestiging voor zichzelf kan krijgen als ook een indruk over de gever. Anders en wat overzichtelijker gezegd:
De gever...
...krijgt voor zichzelf de bevestiging: ik kan dit geven, ik beteken iets
...laat aan de ander zien: zo zie ik jou. Ik wil je dit geven omdat ik denk dat het passend is
De ontvanger...
...krijgt het signaal: je doet er toe, je bent waardevol genoeg om dit te krijgen
...krijgt een indruk over de gever, door wat diegene geeft
Een voorbeeld: een echtpaar heeft twee kinderen. Op een dag heeft de man thuis voor het gezin gezorgd. Hij heeft 's ochtends echter al laten weten dat hij zich niet zo fit voelt. De vrouw besluit een uur vrij te nemen om eerder thuis te komen om hem tijdens spitsuur te helpen. In bovenstaande uitwerking toegepast ziet dit er als volgt uit:
De vrouw...
...krijgt de bevestiging: het lukt me mijn plan vorm te geven. Ik zie hem en wil en kan dit geven.
...laat aan haar man zien: ik heb gezien dat je het vandaag wat moeilijker hebt en daarom wil ik je dit geven.
De man...
...merkt: ik tel mee, ze ziet mij!
...leert over zijn vrouw: ze denkt aan mij en houdt rekening met me door eerder thuis te komen.
Bovenstaande komt wellicht wat gedetailleerd op je over. Zo analyseer je in de praktijk toch niet zo'n alledaagse gebeurtenis? Dat klopt, maar onbewust gebeurt bij al ons geven en ontvangen wat je hierboven ziet uitgewerkt: je leert iets over jezelf én over de gever. Zo groeien beiden in kennis (en liefde) over zichzelf en over de ander.
Het voert te ver om dit hier verder uit te werken. Wellicht komt dat later nog eens. We kijken nu nog kort naar wat er zou kunnen zijn gebeurd qua geven en ontvangen tussen Pieter en Marilie.
Waarom het mogelijk mis ging tussen Pieter en Marilie
Uit de sumiere informatie over Pieter en Marilie is te zien dat er in het begin van hun huwelijk een andere balans van geven en ontvangen was dan later in de tijd. In het begin mocht Pieter veel geven aan Marilie door zorg, ideeën etc. Realiseer je dat Pieter zelf waarschijnlijk óók kreeg van Marilie doordat zij hem de mogelijkheid bood om te geven. Mogelijk dat Pieter voor zijn gevoel van eigenwaarde (te) afhankelijk was van het zorgen voor Marilie.
In een later artikel zullen we het nog hebben over wat voor rol diepe innerlijke overtuigingen kunnen spelen bij het aangaan en vormgeven van de relatie. Overtuigingen die je je soms niet eens goed bewust bent... Zo kan het zijn dat voor Pieter zijn identiteit vorm kreeg doordat Marilie afhankelijk was van hem. En voor Marilie kan het een rol hebben gespeeld dat ze van huis uit te weinig had geleerd zelfstandig te kunnen en mogen zijn, waardoor bij de start van hun huwelijk het voor haar aanvankelijk veilig voelde dat Pieter voor haar zorgde.
De verandering van de een kan binnen een relatie (vrijwel) nooit zonder dat dit ook impact heeft op de ander. Toen Marilie leerde dat ze meer op eigen benen mocht staan en zelf een mening mocht hebben, had dat onvermijdelijk impact op hun manier van omgaan met elkaar. Helaas is het bij hen niet op tijd een onderwerp van gesprek geworden. Dan had Pieter wellicht meer kunnen begrijpen waarom de verandering in Marilie niet tegen hem gericht was en had Marilie kunnen ontdekken dat Pieter in het begin van hun huwelijk niet tégen haar was, maar dat zij samen een bepaalde manier van geven en ontvangen hadden die nu (zorgvuldig) aan verandering toe was.
Vragen / gesprekstips
Bij het schrijven merk ik hoe moeilijk het is om hier kort over te schrijven. Er is zoveel te zeggen en bij alles wat ik weg laat ontstaat het gevaar dat het 'oppervlakkig' of 'ongenuanceerd' wordt. Wellicht kan het je helpen om alleen of met een ander eens na te denken over vragen zoals deze:
Hoe heb jij vandaag gegeven? Wat leerde je over jezelf en wat drukte je uit naar de ander?
Wat heb jij vandaag ontvangen? En wat kun je aflezen over de gever aan hoe die aan jou gaf? Bij welke ontvangsten voelde je je vandaag écht gezien?
Of je nu zelf een huwelijk hebt of een relatie in gedachten neemt van anderen: hoe wordt die relatie vormgegeven door geven en ontvangen?
Volgende keer
Wie of wat neem je mee het huwelijk in? Je begint niet blanco aan een relatie, maar neemt allebei een heleboel (relationele) historie mee. Wat heeft dat voor impact op de relatie en de ontwikkeling van de relatie?
Vragen of ideeën? Welkom!
Na het 1e artikel in de serie kwamen er al een aantal persoonlijke reacties. Hartelijk dank voor die mailtjes! Ik verwerk ze (anoniem) en/of reageer ook persoonlijk op je mail. Jouw en jullie ideeën en vragen blijven welkom. Wil je me persoonlijk mailen zodat anderen niet jouw vraag/reactie lezen, mail dan aan marnix@remembertolive.nl
Disclaimer
Voor de uitgebreide disclaimer, zie onderaan het 1e artikel in deze serie.
Nog even iets belangrijks...
Wil je dit artikel of deze blog delen? Je helpt er een ander mee én mij! En dat is voor jezelf denk ik ook een prettig gevoel. Probeer maar eens ;-)
Delen kan heel simpel met de icoontjes hieronder naar Facebook, Twitter, LinkedIN of als link die je bijv. kunt e-mailen.
Wil je updates per e-mail ontvangen als er een nieuwe blog is? Schrijf je dan hieronder in. Let op: de e-mails komen bij sommige mensen in hun map voor ongewenste-mail. Als je de afzender als 'vertrouwd' accepteert gebeurt dat niet weer.
Comments